این مقاله شامل
۱-تعریفی مختصر از تنبیه
۲-آیا تنبیه موثر است؟
۳-ما چگونه می توانیم کودکانمان را بدون تنبیه راهنمایی کنیم؟
تنبیه کردن
تنبیه یکی از راه های برخورد با سرپیچی کردن بچه ها است. معمولا این عمل به تنهایی نتیجه بخش نیست. اگر شما تصمیم دارید که از تنبیه کردن استفاده کنید، بهتر است با استراتژی های مثبت همراه باشد.
تنبیه چیست؟
تنبیه، پیامد منفی کاری است که کودک آن را انجام داده، مانند زمانیکه او از قانونی تخطی کرده و یا رفتار مناسبی نداشته است. این عمل یک راهی است که به کودک خود اجازه دهید تا بفهمد عمل او قابل قبول نیست.
برای مثال ممکن است کودک شما تخت خواب خود را مرتب نکند. تنبیه و یا پیامد منفی می تواند منع کردن او از تماشای برنامه تلویزیونی مورد علاقه اش تا زمانیکه تخت خود را مرتب کند باشد.
انواع تنبیه
تنبیه مثبت: این نوع تنبیه با نام “تنبیه با برنامه” نیز شناخته می شود. در تنبیه مثبت، نشانه ای از آزردگی بعد از رفتار اشتباه اتفاق می افتد. برای مثال زمانیکه یک دانش آموز بدون اجازه در کلاس صحبت می کند، معلم ممکن است به دلیل قطع کردن صحبت های او به دانش آموز اخم کند.
تنبیه منفی: این نوع تنبیه با نام “تنبیه با رفع” نیز شناخته می شود. در تنبیه منفی بعد از رفتار اشتباه، رفتار خوش آیند از بین می رود. برای مثال زمانیکه دانش آموز مثال قبل دوباره بدون اجازه صحبت کند، معلم به تندی به او می گوید که به خاطر رفتار او باید او را از کلاس اخراج کند.
آیا تنبیه موثر است؟
تنبیه در بعضی موارد میتواند موثر باشد اما در بعضی موارد رفتار اشتباه را کاهش نمی دهد.
چرا در بعضی از موارد تنبیه کارساز است ولی در بعضی خیر؟ محققان چند عامل را که در موقعیت های مختلف تنبیه موثر است را پیدا کرده اند. اول اینکه برای تاثیر بیشتر تنبیه باید سریعا بعد از رفتار اشتباه انجام شود. دوما اگر تنبیه پیوسته باشد موثرتر است.
تنبیه اشکالات زیادی دارد. اولا نتیجه هر تنبیه برای افراد متفاوت و معمولا موقتی است. دوما ممکن است که رفتار تنبیه شده دوباره بعد از برداشته شدن تنبیه بازگردد.
شاید بزرگترین مشکل تنبیه این حقیقت است که تنبیه هیچ اطلاعاتی در مورد رفتار مناسب و درخور به ما نمی دهد. اگرچه شاید کودکان درک کنند که دوباره این عمل مشخص را انجام ندهند اما در مورد کاری که باید انجام بدهند چیزی یاد نمی گیرند.
والدین اغلب از شنیدن اینکه، با وجود اینکه مفهوم منظم بودن در ذهن ما وجود دارد اما باعث نمی شود که کودکان مسئولیت پذیر و یا فرد منظمی باشند، تعجب می کنند. در کل والدین ترجیح می دهند که تنبیه کنند و کودکان یاد بگیرند که درست رفتار کنند.
اما کودکان زندگی کردن را یاد می گیرند. موثر ترین راه برای کودکان الگوسازی و رفتار کردن با آن ها به گونه ای است که دوست داریم آن ها با بقیه رفتار کنند: با ملاطفت و درک بالا. زمانیکه ما کتک می زنیم، تنبیه می کنیم یا داد می زنیم کودک یاد می گیرد که پرخاشگرانه عمل کند.
حتی وقفه ها – ترک کردن های نمادین – این پیام را به بچه ها منتقل می کند که آن ها با احساسات ترسناکشان تنها هستند در حالیکه به ما نیاز دارند. در عوض ما باید محیطی امن و ارتباطی گرم مهیا کنیم تا به کودک کمک کنیم که از این احساسی که باعث آن شده ایم بیرون بیاید. اما این موضوع به آن معنی نیست که ما مسئولیتمان نسبت به گذاشتن بعضی از محدودیت ها برای راهنمایی کودک را کنار بگذاریم.
دویدن در خیابان ممنوع، اذیت کردن نوزاد ممنوع، دستشویی کردن روی فرش ممنوع، کندن گل های همسایه ممنوع، صدمه زدن به سگ ممنوع. اما ما برای گذاشتن و یا حتی نگاه داشتن این محدودیت ها نیازی به تنبیه نداریم.
اینجاست که شما تعجب خواهید کرد از این که فرزندتان چقدر خوب یاد گرفته که دفعه بعد این کارها را انجام ندهد و لازم نیست به او متذکر شوید. در حالیکه شما فکر می کنید برای اینکه کودکان درسی را یاد بگیرند باید آن ها را تنبیه کنید.
در حقیقت تحقیقات نشان داده که با تنبیه کردن کودکان بدرفتاری بیشتری حاصل می شود.
این قضیه تعجب آور نیست. اگر رئیس شما، از شما انتقاد می کند، فریاد می زند، تحقیر می کند و حقوق شما را پرداخت نمی کند آیا باعث می شود که شما هم بخواهید با او همراه شوید؟
تنبیه کردن، رابطه والدین و بچه را خراب میکند و کودک دیگر نمی خواهد از ما فرمانبرداری کند. این عمل کودک را عصبانی و دفاعی می کند. این کار بدن او را از آدرنالین پر می کند و دعوای بعدی باعث خاموش شدن هورمون ها و یا فعال شدن بیش از حد آن ها می شود و درنتیجه باعث از بین رفتن قسمت های مربوط به منطق و همکاری کردن در شخصیت او خواهد شد.
کودک فراموش می کند که این رفتار بد باعث تنبیه شدن او شده زیرا در حال دفاع کردن از خود است. اگر بگوییم چیزی یاد گرفته است دروغ گفته ایم زیرا آن ها از این که دوباره گیر شما بیفتند پرهیز می کنند. تنبیه کردن رابطه ما با کودکانمان را خراب می کند در نتیجه ما کمترین تاثیر گذاری روی آن ها را خواهیم داشت. به طور خلاصه تنبیه تمامی دروس اشتباه را درس می دهد.
اگر در مقابل، ما با کودک مهربان و صمیمی باشیم درحالیکه محدودیت ها همچنان وجود دارند، ناراحتی کمتر و عشق بیشتری را به وجود می آوریم. کودکانمان چارچوب های ما را قبول می کنند و مسئولیت پذیر تر می شوند. زیرا ما، یعنی والدینشان را، به عنوان یک نمونه جلوی رویشان می بینند، پس آن ها یاد می گیرند که احساساتشان را در مقابله با نتیجه رفتارهایشان، کنترل کنند.
مشکلاتی که با تنبیه فیزیکی همراه است
تحقیقات نشان می دهند که تنبیه فیزیکی در هر مقداری بسیار زیان آور است. محققان به این نتیجه رسیده اند که تنبیه فیزیکی همراه با پرخاشگری فیزیکی و شفاهی، جنایت، جامعه گریزی و رفتار های جنایتکارانه ای است که ریشه در رابطه ای ضعیف بین والدین و فرزندان دارد و آسیب روحی و روانی بسیار زیادی را به کودک وارد کرده و در آینده باعث می شود که او هم در ارتباط با همسر و فرزند خود همین رفتار را داشته باشد.
پس ما چگونه می توانیم کودکانمان را بدون تنبیه راهنمایی کنیم؟
۱-احساسات خود را کنترل کنید.
اینگونه کودک یاد می گیرد که چگونه خودش را کنترل کند. شما الگوی اصلی زندگی او هستید. زمانیکه ناراحت هستید اقدامی نکنید. نفس عمیق بکشید و صبر کنید تا آرام شوید و موقعیت را درک کنید. در مقابل احساس خشم مقاومت کنید که در غیر اینصورت نتیجه منفی می گیرید.
۲-با او همدردی کنید
زمانیکه فرزند شما از آدرنالین پر شده و هورمون های او فعالیت زیادی می کنند، او نمی تواند چیزی یاد بگیرد. به جای سخرانی کردن درباره رفتار بد او، برای گذراندن زمان با او پیش قدم شوید و با او بمانید. این یک تنبیه نیست بلکه این فرصت را به شما می دهد تا دوباره روابطتان را به هم متصل کنید تا او بتواند احساساتش را کنترل کند. اگر رفتار او پرخاشگرانه و با عصبانیت همراه شد، سعی نکنید با او منطقی صحبت کنید.
فقط محیط امنی با مهربانی و دلسوزی درست کنید تا او بتواند از احساساتی که به دلیل کار بدش به او دست داده، بیرون بیاید. بعد از آن، او احساس بهتری خواهد داشت و به شما احساس نزدیکی خواهد کرد و آماده است تا به راهنمایی شما گوش دهد.
۳-پشتیبانی کنید تا بتواند یاد بگیرد.
یاد گرفتن سفالگری را در ذهن داشته باشد. در اول بسیار درگیر هستید. او کم کم مسئولیت پذیر تر می شود تا در آخر خود میتواند تصمیم درست را بگیرد و بخواهد که مسئولیت پذیر باشد. همین قانون را می توان برای یاد گرفتن تشکر کردن، نوبت را رعایت کردن، وظایف خود را دانستن، به حیوان خانگی غذا دادن، انجام تکالیف، تمامی رفتار های معمولی روزانه که دارای چهارچوبی هستند استفاده کرد و درنتیجه کودک می تواند مهارت های اولیه را یاد بگیرد. این چهارچوب یک ساختاری را برای شکل دادن به رفتار صحیح فرزند شما درست می کند.
۴-قبل از تصحیح کردن ارتباط برقرار کنید.
قبل از تصحیح کردن ارتباط برقرار کنید و ارتباط نزدیکتان با کودک را حفظ کنید، حتی زمانیکه راهنمایی می کنید، تا این حس در فرزند شما بیدار شود که سعی کند بهترین نسخه از خودش باشد. به یاد داشته باشید بدرفتاری زمانی اتفاق می افتد که آن ها احساس بدی در مورد خود دارند و ارتباطشان با شما قطع شده است.
با نگاه به او عشق بورزید:
“تو الان خیلی ناراحت هستی.”
دست خود را روی شانه ی او بگذارید:
“می ترسی که در مورد کلوچه ها چیزی به من بگی؟”
روی پا نشسته تا هم قد او شوید:
“تو ناراحتی… بگو چی نیاز داری.”
او را بلند کنید:
“چیزی امروز درست پیش نمیره نه؟”
۵-حد و حدود قرار دهید—اما با همدلی و مهربانی
البته که شما باید روی بعضی از قوانین پافشاری کنید. اما می توانید نظر او را هم دخیل کنید. زمانیکه بچه ها احساس کنند که درک می شوند، راحت تر می توانند مرز های ما را قبول کنند. اگر می توانید یک انتخاب و یا راه دیگری برای چیزی که فرزندتان به آن نیاز دارد قرار دهید.
“تو میخواستی خواهرت حرکت کنه اونو هل دادی. هل دادن صدمه میزنه، دیگه هل نده. بهش بگو: لطفا حرکت کن.”
“گاز نگیر! تو خیلی خیلی ناراحتی و به او صدمه میزنی! با برادرت صحبت کن.”
“میخوای بیشتر بازی کنی… سخته از بازی کردن دست بکشی و بری بخوابی خب بیا با هم انجامش بدیم.”
“تو خونه توپ پرتاب نکن. میتونی توپ رو ببری بیرون باهاش بازی کنی یا میتونی اینجا با عروسکات بازی کنی.”
۶-به کودکان یاد دهید که تعمیر کنند.
با درس های اولیه جمع کردن خرابکاری های خودش شروع کنید، برای مثال یک سمت دستمال را گرفته و با کمک او شیر ریخته شده را جمع کنید، بدون هیچ شرمندگی و سرزنشی. زمانیکه او بزرگتر شد به او پیشنهاد کنید که آرام باشد، او خودش راهی پیدا می کند که بعد از دعوایی که با خواهرش داشته جبران کند: “آیا اون (خواهر) به بغل کردن نیاز داره؟ یا بهتر است یک نقاشی برایش بکشم؟ یا با او بازی کنم؟” مقاومت در مقابل شرمندگی و تجربه ای که از اشتباهات کودکی اش دارد روابطش با خواهرش را درست کرده و در نهایت به گونه ای عذرخواهی می کند.
۷-به یاد داشته باشید تمام بدرفتاری کودک، حالتی است که از یک نیاز اساسی نشات می گیرد.
او همیشه یک دلیل دارد اگرچه در نظر شما دلیل خوبی نباشد. رفتار او خیلی بد است؟ پس در درون مشکلی دارد. شاید او به خواب بیشتر، ارتباط بیشتر با شما، استراحت بیشتر، فرصت بیشتر برای گریه کردن و تخلیه کردن احساسات بدی که در درون خودش می ریزد نیاز داشته باشد! ریشه های بد رفتاری او را پیدا کنید و آن ها را رفع کنید.
۸-بله گفتن
کودکان معمولا به هر خواسته ی شما گوش می دهند، اگر ما درخواست را با مهربانی و عشق بیان کنیم. راهی پیدا کنید که به جای (نه)، (بله) بگویید و در عین حال مرزها و قوانین را نیز سر جای خود نگه دارید.
“بله الان وقت تمیز کاری است و بله من کمکت می کنم و بله میتونی توی اتاقت تنها باشی و بله میتونی در این مورد غرغر کنی و بله اگر ما کمی عجله کنیم می تونیم یک داستان دیگه هم بخونیم و بله میتونیم خوش بگذرونیم و بله من بغلت میکنم و بله من چقدر خوش شانسم که پدر یا مادر تو هستم؟ بله!”
پس فرزند شما با آغوش باز به شما پاسخ می دهد تا مانند شما عمل کرده باشد.
۹-هر روز ارتباطتان با کودک را تقویت کنید
به یاد داشته باشید که هر واکنش فرصتی است برای ارتباط برقرار کردن یا قطع ارتباط با او.
او را دنبال کنید و برایش وقت بگذارید. دنیا پر از نکات خنده دار برای کودکان است و برای بیست دقیقه بگذارید او برنده باشد. خندیدن و قهقهه زدن ترس ها و اضطراب های جمع شده را آزاد می کند پس سعی کنید بازی کنید، بخندید و دوست او باشید. جنگ بالشت ها انجام دهید، کشتی بگیرید. خود را مطابق خواسته او جلو ببرید. به او اجازه دهید که هرچیزی در ذهنش می آید را بیان کند، بگذارید حرف های بیهوده بزند و یا گریه کند. تمامی احساساتش را قبول کنید. کاملا در زمان حال باشید. احساس شادی در فرزند شما ممکن است مهم ترین عامل در پیشرفت او و یا حتی همدردی با او باشد.
۱۰-به یاد داشته باشید که دلسوزی باید یک راز باقی بماند.
دلسوزی برای فرزندتان خوب است اما بهتر است از خودتان شروع کنید. شما نمی توانید والدین دلسوزی باشید اگر در مورد خود احساس بدی داشته باشید، در نتیجه فرزندتان نمی تواند درست رفتار کند اگر در مورد خودش حس خوبی نداشته باشد. شما همیشه می توانید روابطتان را درست کنید. از همین امروز شروع کنید.
زمانیکه همه چیز درست شد خود را بغل کنید سپس فرزندتان را محکم بغل کنید.
ارتباط با فرزند از هر چیزی در موضوع والدین بودن مهم تر است.
باور ندارید؟ این هفته امتحان کنید تا ببینید چه معجزه ای اتفاق می افتد.
منابع
https://raisingchildren.net.au/toddlers/behaviour/discipline/punishment
https://www.ahaparenting.com/blog/10_Ways_To_Guide_Children_Without_Discipline
https://www.verywellmind.com/what-is-punishment-2795413